Bursa İlinin Görükle, 16. yüzyıl Osmanlı kayıtlarında Kite Kazası’na bağlı ‘Görüklü’ Köyü olarak geçmektedir. Adının Bizans kaynaklarında Kouboukleia, Osmanlı tahrir defterlerinde de Kübüliye biçimiyle yazıldığı görülmüştür.
Burada 11. yüzyıldaki Türk akınları sırasında veya Bursa’nın Osmanlılar tarafından kuşatıldığı yıllarda inşa edilmiş bir kale bulunmakta idi. Bizans tarihçisi Yoeryos Pahimeris’in kayıtlarına göre Görükle Kalesi 1308 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmiş, ve Bursa’nın fethi sürecindeki ilk basamaklardan birisi olmuştur.
Sultan Murad ile I. Mehmet’ın vakıf köyü olan Görükle, Ağustos 1922 tarihinden önce Rumca konuşan yaklaşık 400 haneden oluşmaktaydı. Dini olarak Gölyazı (Apollanias) Kilisesi’ne bağlı idi. Köy sakinleri tahıl çiftçiliği, hayvancılık, bağcılık ve ipek böcekçiliği ile uğraşırdı.
Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadesi sonucu köyün Rum halkı Görükle’den ayrılmış ve 1924 yılında Yunanistan’ın Langaza kazasının Sufa, Kaval, Evca, Beyran köylerinden gelen göçmenler köye yerleştirilmiştir. Ayrıca Kavala’dan gelen Pomaklar da köye yerleştirilmiştir.[2]. Mübadele’den önce Rumlar’ın bıraktığı arazilerin çoğu zeytinlik, dutluk ve bağlık idi. Göçmenler zeytinciliği ve kozacılığı öğrenmişler; gelmiş oldukları yerde tütüncülük ile uğraşan bazıları Bursa’daki tütüncülüğün gelişmesine katkı sağlamışlardır.[3] Özellikle 1940’lı yıllardan itibaren kozacılık Görükle’de tekrar önemli hale geldi. 1971 yılında köyün kuzey kısmında “Görükle Tohum İstihsal Kooperatifi” kuruldu ve İpekböcekçiliği Enstitüsü ile iş birliği halinde çalışıldı.[3]
1955 yılında 16 köyün bağlı olduğu bir bucak merkezi olan Görükle’de 27 Şubat 1957 tarihinde bir belediye örgütü kuruldu. Yanında Uludağ Üniversitesi’nin kurulmasıyla Görükle’nin önemi gitgide arttı. Öğrenci yurtlarının, eğlence ve kültür mekanlarının bulunduğu bir yerleşim haline geldi. Görükle Belediyesi 2009 yılında yeni bir düzenleme ile kapatıldı ve Görükle, Nilüfer ilçesine bağlı bir mahalle haline geldi.
Köye ait 3 bin dönümlük mera istimlak edilerek üzerine Uludağ Üniversitesi yerleşkesi kurulmuştur. Üniversitenin kurulmasının Görükle üzerindeki etkisi 1990’lardan itibaren hissedildi.[3] Köy, yerleşim yeri ihtiyacından ötürü bir kentsel alana dönüştü; daha çok doğu ve güney yönlerinde gelişti. 2018 yılında 40.683 olan Görükle nüfusunun çoğunluğunu üniversite öğrencileri oluşturmakta idi.
Bursa ili Görükle Coğrafya
Sakarya Mahallesi ve Dumlupınar Mahallesi olmak üzere iki mahallesi vardır. Atatürk Caddesi’nin kuzeyi Sakarya Mahallesi, güneyi Dumlupınar Mahallesi olarak isimlendirilmiştir.
Merkez Mahalleler
19 Mayıs – 23 Nisan – 29 Ekim – 30 Ağustos Zafer – Ahmet Yesevi – Altınşehir – Ataevler – Balat Balkan – Barış – Beşevler – Çamlıca – Cumhuriyet – Dumlupınar – Ertuğrul – Esentepe – Fethiye – Işıktepe – İhsaniye – Karaman – Konak – Kültür –
Kızılcıklı – Kurtuluş – Minareliçavuş – Odunluk – Özlüce – Yüzüncüyıl